Hội chứng sợ không gian hẹp không chỉ tạo cảm giác ngột ngạt khó chịu khi bước vào phòng kín hay đi máy bay mà còn khiến bạn trở nên hoảng loạn. Vấn đề tâm lý này có thể gây ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày và cản trở cho công việc hiện tại của bạn.
Cảm giác tim đập mạnh, chân run, toát mồ hôi khi bạn phải ở trong một phòng không có cửa sổ có thể đó là dấu hiệu chứng sợ không gian hẹp. Vậy làm sao để vượt qua hội chứng này. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu, nghiên cứu trong bài viết dưới đây nhé!
Hội chứng sợ không gian hẹp được hiểu là gì?
Hội chứng sợ không gian hẹp là một dạng của rối loạn lo âu, hoảng sợ. Trong đó, nỗi sợ hãi về việc không có lối thoát hoặc bị khép kín có thể dẫn đến một cơn hoảng loạn. Nó được coi là một hội chứng ám ảnh cụ thể theo Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê 5 (DSM-5).
Các yếu tố gây ảnh hưởng có thể bao gồm việc ở bên trong phòng nhỏ không có cửa sổ, thang máy, hoặc thậm chí ở trên máy bay. Một số người đã báo cáo rằng khi mặc quần áo kín cổ có thể gây ra cảm giác sợ hãi.
Từ claustrophobia được bắt nguồn từ từ claustrum trong tiếng Latinh có nghĩa là “một nơi kín mít” và từ tiếng Hy Lạp “phobos” có nghĩa là “sợ hãi”. Những người mắc chứng sợ hãi trước không gian hẹp sẽ luôn cố gắng hết sức tránh những khoảng không gian nhỏ. Đồng thời tránh những tình huống khiến họ lo lắng và hoảng sợ.
Họ có thể né tránh những nơi như tàu điện ngầm và thích đi cầu thang bộ hơn là thang máy ngay cả khi có nhiều tầng. Có đến 5% người Mỹ, 10% người Anh có thể bị chứng sợ hãi không gian hẹp. Các triệu chứng có thể nghiêm trọng, nhưng nhiều người vẫn không tìm cách điều trị.
Dấu hiệu của hội chứng sợ không gian hẹp
Khi gặp tác nhân như bước vào chỗ đông người hay một căn phòng kín, bạn sẽ trải qua một số dấu hiệu của chứng sợ không gian hẹp. Dấu hiệu của chứng sợ không gian hẹp cũng khá giống một cơn hoảng loạn. Sau đây là một số dấu hiệu dễ nhận thấy nhất của chứng sợ không gian hẹp:
- Đổ mồ hôi
- Run rẩy
- Nóng bừng
- Hoảng loạn
- Lo lắng
- Thở ngắn
- Thở dốc
- Tim đập nhanh
- Đau hoặc tức ngực
- Buồn nôn
- Choáng váng hoặc ngất
- Mất phương hướng
Những dấu hiệu trên có thể nặng hay nhẹ tùy thuộc vào mỗi người và mỗi tình huống. Ngoài ra, bạn còn có thể có thêm các dấu hiệu, triệu chứng như:
- Luôn lẩn tránh các tình huống có thể làm bạn hoảng sợ như đi máy bay, tàu, thang máy hay lái xe hơi vào giờ cao điểm.
- Luôn tự động hướng mắt tìm đường thoát hiểm khi bước vào nơi nào đó.
- Luôn lo sợ cửa sẽ đóng khi bạn đang ở trong phòng.
- Đứng gần cửa hay cửa thoát hiểm khi bạn ở những nơi đông đúc
Một số tình huống có thể gây kích thích các dấu hiệu trên bao gồm:
- Ở trong một phòng nhỏ hẹp không có cửa sổ.
- Đi máy bay hay xe hơi nhỏ.
- Đi trong thang máy quá đông.
- Thực hiện quét MRI hay CT.
- Ở một nơi rộng nhưng quá đông người như một buổi tiệc hay buổi biểu diễn ca nhạc.
- Đứng trong phòng thay đồ
Có một số nơi có thể làm hội chứng sợ không gian hẹp phát tác như:
- Nhà vệ sinh công cộng
- Cửa xoay trong siêu thị
- Phòng thử đồ ở cửa hàng
- Các hang động hay đường hầm
Chứng sợ không gian hẹp cũng có thể xảy ra ở những tình huống hay nơi không có trong danh sách trên. Bạn hãy lưu ý độ rộng hẹp của không gian là tùy thuộc vào quan điểm cá nhân mỗi người và độ nặng của bệnh.
Nguyên nhân gây hội chứng sợ không gian hẹp
Nguyên nhân gây hội chứng sợ không gian hẹp chưa rõ ràng, nhưng những tác nhân từ môi trường có thể có ảnh hưởng lớn. Thường thì hội chứng này sẽ bắt đầu xuất hiện từ thời thơ ấu hay những năm dậy thì.
Chứng sợ không gian hẹp có thể là do hạch hạnh nhân trong não có vấn đề nên không thể kiểm soát được quá trình quản lý nỗi sợ hãi. Hoặc hội chứng này là do một số biến cố như:
- Bị rối loạn khi đi máy bay
- Bị kẹt trong các phương tiện công cộng đông đúc
- Vô tình bị nhốt ở một nơi khép kín không có cửa sổ
- Bị phạt bằng cách nhốt vào căn phòng kín như phòng tắm
- Bị kẹt ở một không gian kín hay đông người trong khoảng thời gian dài
Bạn sẽ có nguy cơ bị hội chứng sợ không gian hẹp cao hơn nếu bạn có ba mẹ hay thành viên trong gia đình mắc chứng này.
Cách chữa hội chứng sợ không gian hẹp
Chứng sợ không gian hẹp thường được chữa trị bằng liệu pháp tâm lý. Bạn hãy đi tư vấn để biết cách vượt qua nỗi sợ hãi của bản thân và kiểm soát các tình huống có thể làm mình sợ. Sau đây là những cách để chữa trị bạn có thể tham khảo:
Liệu pháp nhận thức – hành vi
Liệu pháp nhận thức – hành vi là một liệu pháp giúp bạn học cách kiểm soát và chuyển hướng các suy nghĩ tiêu cực khi bạn gặp một tác nhân gây sợ hãi, hoảng loạn nào đó. Nếu bạn biết cách kiểm soát những suy nghĩ này, bạn sẽ kiểm soát được hành vi của bản thân.
Thư giãn và mường tượng
Các nhà trị liệu sẽ gợi ý cho bạn những phương pháp thư giãn và mường tượng để dùng trong lúc bạn bị sợ hãi, hoảng loạn. Những phương pháp này khá đơn giản như ngắm một bức tranh yên bình hay đếm ngược từ 10. Bạn sẽ có thể lấy lại bình tĩnh khi cơn hoảng loạn kéo đến.
Tiếp xúc với tác nhân gây sợ
Liệu pháp tiếp xúc với tác nhân gây sợ hãi khá phổ biến trong việc chữa trị những rối loạn lo lắng và các chứng sợ hãi vô lý. Bạn sẽ phải tiếp xúc với những tình huống có thể làm hội chứng sợ không gian hẹp bộc phát để có thể quen dần và kiềm chế được những cơn hoảng loạn. Những tình huống này sẽ vẫn nằm trong giới hạn an toàn của bạn nên hãy yên tâm nhé.
Uống thuốc kê toa
Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc chống lo âu hay chống trầm cảm để giúp bạn đỡ căng thẳng và giảm các dấu hiệu vật lý khác. Những loại thuốc này thường sẽ đi kèm với các trị liệu tâm lý.
Hội chứng sợ không gian hẹp là có thể chữa được và nhiều người đã khỏi bệnh. Thậm chí, nhiều trường hợp không cần chữa mà bệnh mà sẽ tự khỏi khi bạn đã trưởng thành hơn.
Cách kiềm chế hội chứng sợ không gian hẹp
Nhiều người bị hội chứng sợ không gian hẹp tránh tới những nơi có thể làm bệnh bộc phát. Đây không phải là một cách hay để chữa bệnh lâu dài vì bạn không thể né tránh những tình huống mình sợ mãi được. Tuy nhiên, có một số cách giúp hội chứng sợ không gian hẹp dễ chịu hơn:
- Hãy thở từ từ và sâu và đếm đến ba trong mỗi nhịp thở.
- Chuyển sự chú ý sang một thứ làm bạn cảm thấy an toàn như đồng hồ đeo tay.
- Tự nhủ với bản thân rằng cơn sợ hãi và lo lắng sẽ qua nhanh thôi.
- Thách thức nỗi sợ của mình bằng cách liên tục nhắc nhở bản thân nỗi sợ của mình là vô lý.
- Hãy hình dung và tập trung vào một nơi hay một khoảnh khắc thật bình yên
Bạn không cần phải cố tỏ ra can đảm khi cơn lo lắng, hoảng loạn ập đến. Bạn hãy nhớ ai cũng có điểm yếu và hội chứng sợ không gian hẹp không có gì phải xấu hổ. Những cảm xúc mà bạn có khi hoảng loạn không nguy hiểm và sẽ qua rất nhanh thôi.